Srpska pravoslavna crkva kao rasadnik ideja Srpstva u zemljama bivse Jugoslavije

Srpska pravoslavna crkva je pravni naslijednik Bizantske patrijarsije koja je osnovana nakon sloma Zapadno-Krscansko-Istocnjacko Bizantske koalicije pod Civitateom 1054 .Kada se je sluzebeno  tada jedinstvena krscanska crkva podjelila na Zapadni(Katekizam) ili katolicanstvo.Te istocni obred ili pravoslavlje, tj pravo krscanstvo.Nakon sloma jedinstvenog krscanstva javlja se i period jedinstvene nacionalne crkve.

Zacetci pravoslavne crkve u Srbiji datiraju  iz 1219 godine kada je Srpska autokefalna crkva uspijela da izbori primat jedinstvene i samostalne strukture u organizaciji tada Bizantske patrijarsije pod vodstvom Rastka, sina Stefana Nemanje Srpskog cara.U narodu je Rastko poznat i kao Sveti Savo..I uspjela je da dobije kanonsko priznatu crkvu od strane Bizanta.Izmedju 1219-1299 godine javlja se ekspanzija ideje pravoslavlja i jacanja Srpskog nacionalnog korpusa u samoj Srbiji nakon dolaska na vlast Stefana Prvovencanog, sina Stefana Nemanje.Ona ce za vrijeme Milutina 1281-1321 godine dozivjeti vrhunac, zauzimanjem tadasnjeg ”Srpskog” Kosova, iako pokrajina do Milutina je bila Bizantsko-Istocnjacka i pod kontrolom Bizanta.Milutinovo uzimanje Skoplja pokraj 13 stoljeca.I dolazak u tadasnju Makedoniju.Se je po prvi put bavio idejom ekspanzije tadasnje postojece pravoslavne crkve u Srpsku pravoslavnu crkvu i ideju.Taj put je nastavio njegov nasljednik Stefan Decanski 1321-1330 i Dragutin Uros IV, poznat kao i car Dusan 1331-1355.Srpska crkva uspijeva da suzbija nevjernike i radi na nasilnom pokrstavanju svih nepozeljnih elemenata.Dusanov kanon ili zakonik iz 1347 godine jasno daje uvid o povlastenosti Srpske pravoslavne crkve nad svim ostalim krscanskim definicijama, a u najgorem slucaju dolazie nam tad termini ”pagani, babuni i ostali inovernici”, kako ih Dusan, pa cak i Srpska historiografija zovu u tom periodu

 

Izmedju 1349-1352 godine, nakon sloma dinastije Kantakuzemos, i dolaska Paleologula u Bizantu za vrijeme Bizantskog gradjanskog rata i najvece ekspanzije Srpske drzave.Javlja se i period pojacanog Srpskog nacionalnog pokreta.On kulminira u Rasko-Bosanskim ratovima 1350-1352(1353) Kada u 2-3 godine rata Srpski car nakon uspjesnog pohoda na juzne zemlje, dolazi u tadasnju Bosnu, da se obracunava s inovernicima i siri Srpsku drzavu preko rijeke Drine.Iako pocetna Srpska pravoslavna crkva je bila organizovana u 7 patrijarsija ona nikad nije uspjela da sem dijela Huma ima neki veci primat ili uticaj u Bosni.Gdje je  njen uticaj bio relativno nevazan.Ratovi i razaranja nisu postigli zeljeni efekat i par godina poslije invazije.Dusan umire 1355 godine

 

, Srpska nacionalna strategija je zamrla s smrcu Dusana, jer se zadugo nije pojavio sposoban vojskovodja, koji bi ucvrstio Srpsku drzavu.Nakon smrti Vukasina 1371 pod Maricom.Te i nezaobilazne 1389 i postavljanje Srbije kao vazalne drzave Otomanskog carstva, sto ce i pokazati bitka za Nikopolje 1396.Javlja se smanjeni intenzitet moze se reci Srpske nacionalne ideje, i cak jedno vrijeme.Duge vremenske hibernacije Srpstva.No, cak i dolazak Otomanske vlasti nije usporio razvoj i sirenje Pravoslavne crkve i Srpske nacionalne ideje.Pod Makarijom Sokolovicem, Turci obnavljaju Pecku Patrijarsiju i Srpska pravoslavna crkva dobija vjerske slobode kakva je imala dok je Srbija i bila pod hriscanskom vlascu

 

 

Nakon par stoljeca mira i zatistja.Dolazi do reformacije i agresivne asimilacije i stvaranja Srpskog nacionalog korpusa, medju vlasima Hrvatske, Bosne kao i nasilno preuzimanje Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori

 

Period od 1918 i nasilno preuzimanje crkvi u susjednim drzavama i jacanje Srpske pravoslavne crkve

 

Iako, Srpska pravoslavna crkva datira iz 1219.Njen uticaj na sama desavanja izvan granica Srbije je bio minimalan do 1918 godine.Pravoslavni vlasi, poneki cincar i ostali pravoslavni narodi.Su sistematski bili naseljavani u Hrvatskoj u periodu 1350-1800 godine, kao granicari ili cuvari medja.Kako za Austrijske potrebe, tako i za Turske.Ti vlasi su imali odredjene privilegije u Hrvatskoj na podrucju poznato kao Militarische grenzen ili vojna granica.Otomanska vlast je pak imala sistem kapetanija za vodjenje odbrana koji je funkcionisao sve do 1852 u Bosni i dolaska Omer Pase Latasa.Te vlaske vojskovodje, knezovi i plemici, kao i ostala vlastela i narod.Bio je samostalna drzava s veoma visokim stepenom autonomije, koji se je samo morao raportirati Austrijskom caru, ali ne i Hrvatskoj drzavi.Mogli bi reci da tadasnja Vojna granica je bila preteca Republici Srpskoj Krajini i nezavisnosti koju je pravoslavni narod uzivao do 1918 za vrijeme Austrije u Vojnoj Krajini.Vjera je bila opet osjetljiva tema, i dobar dio tih pravoslavnih naroda se je izjasnjavao kao Cincari, Vlasi, bilo je Srba i svega.No, ono sto je najzanimljivije.Uticaj Srpske pravoslavne crkve nije bio DOMINANTAN.Pravoslavlje u Hrvatskoj, iako je postojalo stoljecima.Nije bilo direktno pod uticaj Srpske pravoslavne crkve, nego Austrije i tako ce ostati sve do kraja Austrougarske uprave 1918.U susjednoj Bosni, gdje minimalan bio uticaj Srpske pravoslavne crkve na zivot vjernika.Javlja se Bizantska patrijarsija vasceljenska kao formalno pravna organizacija zivota pravoslavnog naroda u Bosni i sire pod upravom Bizantskog patrijarha i Patrijarsije.Cijeli period Otomanske uprave je postao takav.Srpska nacionalna ideja o uspostavljanju jedinstvene crkve se javlja nakon dobijanja Autonomije Srbije 1830.I jacanja Srpske nacionalne ideje.Pod vodstvom harizmaticnog Vuka Karadzica, tada dolazi ideja.Srbi svi i svuda.Naime, opste je poznato da je ovo sve jedan narod i treba da bude jedna vera.A, ako je sve to jedan narod.Onda su svi pravoslavni zitelji u zemljama izvan Srbije.Srbi i tako mora da bude.Pod vodstvom Garasanina i njegovih NACERTANIJA.Javlja se jasno definisan Srpski nacionalni cilj i program, koji je bio u zamatu snaga za vrijeme kralja Milutina i Dusana ali je usporio za vrijeme i nakon dolaska Turaka.Sta dalje?

 

Od osnivanja Srpskih drustva, matice Srpske.Srpski jezik se naglo uvlaci u skole Bosne i Hrvatski.Crkva se pokusava ugurati Srpska i javlja se Pan-Srpstvo kao nacionalni pokret Srba.To nije nista cudno, jer politika Karadjordja je uvijek bila veca Srbija.Karadzic kasnije i ostali intekeltualci pokusavaju i uspijevaju u 19 stoljecu da sire pojam Srpstva mnogo dalje i sire od granica Srbije koje je cak i car Dusan ostavio.Nakon sto i sam Vladislav Skaric kaze.Srpska pravoslavna crkva u Sarajevu nam govori.Da se narod izjasnjava kao Srbi, a da podrugljiv nacionalni predznak Vlah bude izbrisan.Nam jasno kaze da u prvoj polovini 19 stoljeca Srpstvo i Srpska nacionalna crkva kroz Spc, nisu bili toliko zastupljeni izvan granica tadasnje Autonomne Srbije, koliko bi neki zeljeli.Crna Gora je vec 1905 bila pravoslavna crkva.No, ta pravoslavna drzava ustavom iz 1905 ima samo jednu crkvu.A, ona se zove.Crnogorska pravoslavna crkva.Valjalo je nesto napraviti, sire i slozenije.I tu plan pocinje da se radja

 

1918 Srpska pravoslavna crkva kao jedina crkva u bivsoj Jugoslaviji

 

1918 i pocetak stvaranje drzave Jugoslavije.Koja u prvobitnom obliku se zove Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.Radikalnim reformama, postaje i san svih Srpskih vodja  i intelektualaca od Karadodja, Karadzica i Garasanina.Naime te godine svo pravoslavno stanovnistvo izvan granica Srbije dobija Srpsku pravoslavnu crkvu kao jedinu crkvu  na ovim prostorima, sto Srbija vjesto koristi za svoje prilike.Podgoricka skupstina 1918 godine  kada se Crna Gora pripaja Srbiji.Nedugo zatim dobija na vid i promjene u vjerskoj strukturi Crne Gore.Crnogorska pravoslavna crkva se ukida, i na njeno mjesto ustavom dolazi Srpska pravoslavna crkva.I kroz nju pocinje skroz obracanje i ono malo tada neizjasnjenih i nepoznatih vlaha kao Srbe i  medju Srpskim nacionalnim korpusom.U periodu 1918 moze se reci, da kroz djelovanja drzave Srbije pomocu kulturnih i politickih ciljeva.Uspjesno je i zavrsena Luteranska radikalna reformacija crkve.A, ovdje Martin Luter i pocetak protestantskog pokreta u Europi.Zamjenila je Srpska pravoslavna crkva sirenjem medju  drzavama bivse Jugoslavije  kroz Spc

jackz
Kasnije o tome mozda

Komentariši